Jacob Peet hoort in het Gulden Boek!

Jacob Peet (1831-1914) behoorde tot de generatie ondernemers, die Hilversum groot heeft gemaakt. Zijn vader, Jan Peet, had een slagerij in de Herenstraat en na diens overlijden heeft Jacob de zaak voortgezet. Jacob Peet was zeer actief in de Sint Vitusparochie. Hij was organist en zong in het koor St. Caecilia. In 1853 richtte hij samen met C. Andriessen het koor Crescendo op.
Jacob Peet vormde een twee-eenheid met Johan Geradts, die in 1856 in Hilversum was komen wonen. Zij trouwden beiden met een meisje Nierman, Peet met Louise Maria, Geradts met Elisabeth. Ze waren dus zwagers. Peet hielp zijn zwager financieel met het overnemen van boekdrukkerij Van Cleef en later in 1871 met het oprichten van het Gooisch Nieuwsblad, dat al snel De Gooi- en Eemlander ging heten.

Schaken was een grote hobby van Jacob Peet. Toen in 1886 in Utrecht de Bondswedstrijden werden georganiseerd deed hij hieraan mee, evenals zoon Jan (JH). Daartoe werden zij lid van de afdeling Utrecht van de Nederlandsche Schaakbond.

Begin 1887 organiseert Peet zelf een wekelijkse schaakavond in Hotel Gooiland, en in september 1887 trommelt hij zijn schaakvrienden op om het Hilversumsch Schaakgenootschap HSG op te richten. Hij wordt zelf de eerste voorzitter en blijft dit tot zijn dood in 1914.
Zelf was hij niet een sterke schaakspeler, maar zoon Jan gold jarenlang als de sterkste speler van HSG.

De verdiensten van Jacob Peet voor Hilversum zijn groot. Het meest indrukwekkend, ook letterlijk, is zijn initiatief tot financiering van de toren van de Sint Vituskerk. In 1887, het oprichtingsjaar van HSG, is de aanzet gegeven tot de nieuwbouw van de kerk. Omdat de aanbesteding tegenviel was aanvankelijk gekozen voor een kerk en een pastorie, maar zonder toren. Dat vond een aantal mensen toch te gek, op initiatief van Jacob Peet en Johan Geradts werd een bedrag van ruim fl. 70.000 bijeen gekregen waardoor de kerk zijn toren kreeg. Met 98 meter is dit de hoogste neogotische toren van Nederland. Op donderdag 8 september 1892, de feestdag van Maria Geboorte, werd de kerk in gebruik genomen. De nieuwe Sint Vituskerk is dus precies vijf jaar jonger dan HSG.

Peet was de eerste (en dus ook de eerste HSG’er), die de schaakrubriek van De Gooi- en Eemlander verzorgde. Hij begon hiermee op 4 april 1891. Jacob Peet had plezier in het schrijven van gedichten, dikwijls bij een bepaalde gelegenheid. Kort na zijn dood is een boekje verschenen getiteld ‘Rijm en Zang van Jacob Peet Jzn’, waarin ook opgenomen zijn ‘Schaaklied’.

Jacob Peet stortte zich ook op de gemeentepolitiek. Hij kwam in 1888 in de gemeenteraad en was wethouder van 1892-1914. In de Erfgooierskwestie [simpel gezegd de strijd tussen de betere standen en de ongeletterde Gooise boeren die hun rechten door toedoen van de gemeenten steeds verder aangetast zagen] maakte hij niet alleen vrienden. Ruim veertig jaar na zijn dood in 1914 werd hem zijn opstelling in deze zaak kennelijk nog nagedragen door zijn politieke tegenstanders.

Een andere verklaring waarom hij niet is opgenomen in het in 1955 geïntroduceerde Gulden Boek van de gemeente Hilversum is niet te vinden. Wel is een straat in de Erfgooiersbuurt naar hem vernoemd, haaks op de Floris Vosstraat, genoemd naar de leider van de Erfgooiers, destijds Peets (hoewel zelf Erfgooier) grootste tegenstander.
In 1995 heeft Adri Plomp tevergeefs geprobeerd Jacob Peet alsnog tot het Gulden Boek te laten doordringen. In 2011 heeft HSG  met hulp van Gerard Peet, een achterkleinkind van Jacob, die door zijn vele vrijwilligerswerk zelf wel in het Gulden Boek is opgenomen, nog een poging gewaagd. De commissie die hierover oordeelt, weigerde echter haar vingers te branden aan de zaak en verzuimde het jammerlijke besluit van 1955 te corrigeren en alsnog recht te doen aan de grote betekenis van Jacob Peet voor Hilversum.
Een blunder, waarmee de commissie zichzelf, het Gulden Boek en de gemeente Hilversum blameert.

Voor velen is Jacob Peet een bouwer van Hilversum, die en passant ook onze roemrijke schaakvereniging heeft opgericht. Misschien hebben we een tactische fout gemaakt door vanuit het HSG vermelding  in het Gulden Boek aan te vragen. Wellicht hadden we de machtige Rooms-Katholieke Kerk zover kunnen krijgen. Hoewel hij ook daar wel eens vijanden maakte, het staat vast dat Hilversum de kerktoren mede aan hem te danken heeft.

Je kunt niet om Jacob Peet heen!

Grappig toeval? Sinds 1 januari 2012 heeft  het Hilversums Schaakgenootschap zijn clublokaal in het Annagebouw, achter de Sint Vituskerk. Veel leden lopen om de kerktoren heen naar de clubavond, waar in een belendende zaal in het begin van de avond nog het kerkkoor repeteert. Gregoriaanse gezangen begeleiden de openingsfase van onze schaakpartijen, geheel in de geest van Jacob Peet.

Herman van Engen